ND

Wagon typu ND - Sanocka Fabryka Wagonów, Sanok, ND nr 502, Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych, Chorzów; ND nr 454, ND nr 538, ND nr 511, ND nr 512. 

W 1947 roku podjęto w Polsce produkcję znormalizowanego czyli jednakowego dla wszystkich odbiorców – wagonu tramwajowego. Do tego celu wykorzystano wybudowane w latach 1942-1944 niemieckie wagony KSW. W stosunku do pierwowzoru, tramwajów KSW, w wagonach typu N zamontowano uchylne okienka w przedziale pasażerskim, które miały poprawiać wentylację. Zmieniono siedziska dla pasażerów zwiększając ilość miejsc siedzących w drzwiach od strony wewnętrznej wprowadzono zabezpieczenia z poręczy umożliwiające jazdę z otwartymi drzwiami. Wagony N (silnikowe) i doczepne (ND) oparte były o identyczną konstrukcję nadwozia jak i wózka jezdnego, co miało znacząco obniżyć koszty produkcji. 

Przyczepa tramwajowa typu ND nr 502 (1950 r.)

Wagon wyprodukowany w roku 1950, użytkowany w Zajezdni Tramwajowej Podgorze od 20.05.1950 roku. W 1967 roku przeszedł modenizację na wagon jednokierunkowy. Został skreślony z inwentarza pojazdów do przewozu pasażerów w dniu 01.04.1985 roku. Wagon po odbudowie został zaprezentowany w lipcu 2019 roku z okazji 70 lat Nowej Huty.

Przyczepa tramwajowa typu ND nr 454 (1950 r.)

Wagon uruchomiono po przebudowie w 1963 roku. Wagony w ruchu z pasażerami eksploatowany był przez MPK w Poznaniu  do 1990 roku. W latach 2023-24 został poddany gruntownej odnowie. Wagonowi przywrócono wyposażenie z modernizacji (miękkie siedzenia zwrócone w kierunku jazdy, podłoga na jednym poziomie, drzwi składane mechanicznie), malaturę i numer wagonu z końca lat 60 XX wieku.

Przyczepa tramwajowa typu ND nr 538 (1952 r.)

Jeszcze przed dostawą wagonów silnikowych typu N rozpoczęto dostawy znormalizowanych wagonów doczepnych. Ich budowa, konstrukcja i wyposażenie było identyczne jak pojazdów silnikowych, a jedyną różnicą był brak wyposażenia elektrycznego napędu. Wagony N i ND eksploatowane były do końca 1988 roku, ale w wersji oryginalnej, w jakiej zachowany jest wagon, zniknęły z ulic w połowie lat siedemdziesiątych.  

Przyczepa tramwajowa typu ND nr 511 (1956 r.)

Modernizacje wagonów typu N i ND obejmowały niemal wszystkie elementy i układy pojazdów systematycznie zmieniając nawet ich wygląd zewnętrzny. Największe zmiany dotyczyły jednak wnętrza wagonów. Na wzór już posiadanych nowocześniejszych tramwajów likwidowano drewniane wyposażenie wnętrza zastępując je nowszymi rozwiązaniami. Na podłodze położono gumową wykładzinę, ściany pokryto laminatem a siedzenia wykonano z nowoczesnego materiału – włókna szklanego. 

Przyczepa tramwajowa typu ND nr 512 (1956 r.) 

Wagon wyprodukowany w 1956 roku w Wytworni Konstrukcji Stalowych w Chorzowie użytkowany był w Zajezdni tramwajowej Podgórze niemal do końca eksploatacji wagonów tego typu w Krakowie, do czerwca 1987 roku. Wagon ND nr 512 został odnowiony z zachowaniem oryginalnych cech charakterystycznych dla ostatnich lat eksploatacji

DANE TECHNICZNE ND