Aktualności

Dokładnie dzisiaj mija 50. rocznica od wprowadzenia do ruchu wagonów 102Na. Przypominamy ten popularny w przeszłości w Krakowie wagon.

Pochylone czoło i tył wagonu 102N nie przypadły do gustu. Do argumentów przeciwko takiej budowie kabiny dołączono racje motorowych o refleksach w szybie z wnętrza wagonu oraz o silnym przewietrzaniu świeżym powietrzem. Fakt ten miał wpływ na nadanie wagonowi 102N potocznej nazwy, która z czasem stała się obowiązującą: „wiatrówka”. W Chorzowie rozpoczęto produkcję wagonów przegubowych, których kabina i pomost tylny wybudowane zostały w oparciu o eksploatowane w Warszawie wagony 13N. Wagony o takiej budowie otrzymały oznaczenie 102Na. Pod względem wyposażenia elektrycznego i mechanicznego oba typy wagonów były jednakowe.
Pierwsze trzy wyprodukowane wagony z nowym czołem i tyłem zostały dostarczone do Krakowa w 1970 roku.
Wszystkie wagony przegubowe w MPK Kraków zostały przystosowane do jazdy ukrotnionej. Kraków, jako jedno z niewielu miast, prowadziło takie pociągi od samego momentu wprowadzenia wagonów przegubowych z uwagi na olbrzymie potoki pasażerskie szczególnie na najbardziej obciążonych ciągach np. Dworzec Główny – Plac Centralny w Nowej Hucie.
Ukrotnienie wagonów pozwoliło na wprowadzenie stosowania tylko jednego czynnego odbieraka prądu na pierwszym wagonie. Jednocześnie wymusiło to zamontowanie (z czasem) na dachach wszystkich wagonów przewodów zasilających drugi wagon.
Ostatni dostarczony z Konstalu dla Krakowa wagon nosił numer 265 i został wpisany na stan w marcu 1973 roku. Nie był to jednak ostatni wagon tej serii, bowiem fatalne zaopatrzenie w części zamienne oraz ciągłe kłopoty techniczne z nowszymi wagonami typu 105N w Krakowie, doprowadziły do wymiany z Gorzowem Wielkopolskim wagonów. W zamian za cztery roczne wagony 105N Kraków otrzymał w 1983 roku 5 dziesięcioletnich wagonów 102Na. Pięć lat później dokonano podobnej wymiany z WPK Gdańsk. Za 46 wagonów typu 105N Kraków otrzymał tyle samo wagonów przegubowych. Po wszystkich wymianach w Krakowie eksploatowano w końcu 1988 roku łącznie 114 wagonów przegubowych różnych typów.
W czasie eksploatacji wagonów typu 102 wprowadzono, zwłaszcza w ostatniej dekadzie ich użytkowania, wiele zmian i udoskonaleń. Część z nich była wynikiem braku oryginalnych materiałów, część spowodowana była wygodą obsługi i naprawy. Jako pierwsze zostały zlikwidowane zewnętrzne osłony wózków. Zlikwidowano także osłony gniazd elektrycznych, które nie mieściły gniazd wielokrotnych nowego typu. Zwiększono również bezpieczeństwo podróżowania wprowadzając począwszy od 1990 roku, w trakcie kolejnych remontów, dodatkowy układ włączający hamulec szynowy, który w istotny sposób poprawił skuteczność hamowania i zmniejszył ryzyko wypadku, zwłaszcza przy małej prędkości. W przedziale pasażerskim największej zmianie poddane zostały siedzenia. Zmieniono także oryginalną gumową wykładzinę podłogową na antypoślizgową. Od 1986 roku rozpoczęto budowę kabin dla motorniczych z osobnymi drzwiami dla prowadzącego wydzielonymi z połowy pierwszych drzwi wagonu. Na początku lat dziewięćdziesiątych w wykonywanych remontach wprowadzono liczne drobne przeróbki poprawiające wygląd wagonów i komfort podróży. Jedną z nich była likwidacja trzech foteli i zabudowa wygrodzenia po lewej stronie wagonu naprzeciwko drugich drzwi. W okresie dużego napełnienia powstałe w ten sposób miejsce dla wózków zwiększało pojemność. Wagony 102Na były intensywnie eksploatowane, o czym mogą świadczyć przebiegi nierzadko przekraczające 2 mln km w ciągu blisko trzydziestu lat służby.
Pierwszą linią, na której pojawiły się przegubowe wagony była linia numer 22 otwarta 30 grudnia 1969 roku. W ciągu 30 lat eksploatacji pojawiły się na wszystkich krakowskich liniach. W 1998 roku zakończono obsługę podwójnymi składami wagonów, tym samym wycofano wagony 102Na z obsługi linii 4. Po raz ostatni dwuwagonowe składy tramwajowe można było zobaczyć 1.11.1999 roku. Skierowano je na linie o mniejszym znaczeniu tj. 15, 7 a po restrukturyzacji sieci tramwajowej w 1999 roku wyłącznie do obsługi linii przebiegających przez Nową Hutę. 15.12.2001 uroczyście zakończono eksploatację wagonów 102Na.
Krakowskie MPK posiada obecnie 3 egzemplarze historyczne wagonów przegubowych typu 102. Jest to wagon 102N nr 203 z 1969 roku, 102Na nr 210 z 1970 roku oraz 102NaD nr 155 z 1970 roku.