Aktualności
16.03.2012
111 lat tramwaju elektrycznego w Krakowie
Dokładnie 111 lat temu, w sobotę 16 marca 1901 roku w Krakowie uruchomiono tramwaj elektryczny. Punktualnie o godzinie 9.00 rano Prezydent Miasta Józef Friedlein zaprosił na otwarcie linii całą Radę Miasta oraz wielu gości, którzy po próbnej jeździe mieli obejrzeć urządzenia elektryczne znajdujące się w obiektach na ul. św. Wawrzyńca.
A jak wyglądały początki elektrycznego tramwaju w Krakowie 111 lat temu?
Pierwszy wagon nowej kolei elektrycznej został przywieziony w styczniu 1901 roku a dwa dni później przeprowadzone zostały jazdy próbne. W ciągu następnych kilku dni próby gromadziły wzdłuż zelektryfikowanych torów tłumy ciekawych krakowian. Dzwonek elektrycznych wagonów przejeżdżających pojazdów alarmował lokatorów kamienic wyglądających ciekawsko przez okna swych mieszkań. W próbnych jazdach uczestniczyli zarówno przyszli motorowi, ale także inżynierowie tramwaju. Prowadzone jazdy miały na celu nie tylko poznanie wagonu i sprawdzenie jego możliwości i jakości wykonania, ale przed wszystkim naukę personelu mającego niebawem prowadzić wagony. Założony plan dostawy wszystkich wagonów do końca stycznia nie powiódł się. Do połowy lutego dostarczono zaledwie sześć tramwajów tłumacząc się kłopotami z dostawą wyposażenia elektrycznego. Niemniej w warsztatach tramwaju prowadzono pospieszne prace przy wagonach kolei konnej. Zgodnie z przyjętymi założeniami wagony tramwaju konnego po odpowiednim przystosowaniu miały służyć nadal jako wozy przyczepne do tramwajów elektrycznych. Adaptacja wagonów wymagała nie tylko założenia instalacji elektrycznej do oświetlenia, nowego rodzaju hamulców, ale także gruntownego odnowienia.
Z początkiem marca w Krakowie były już wszystkie z zamówionych siedemnastu wagonów kolei elektrycznej. Spełnienie tego warunku pozwalało zgłosić budowę do odbioru przez przedstawiciela ministerstwa. 13 marca liczna komisja dokonała ostatecznego przeglądu całej inwestycji i dopuściła tramwaj elektryczny do ruchu z pasażerami.
Pierwsza jazda elektrycznymi tramwajami przy ogromnym zainteresowaniu krakowian odbyła się bez przeszkód. Następnego dnia od godziny 11.00 pierwszy tramwaj elektryczny został udostępniony mieszkańcom Krakowa. Zainteresowanie kursującymi wagonami było bardzo duże. W pojazdach panował ogromny ścisk i mimo doczepionych przyczepek przystosowanych do tramwaju elektrycznego z tramwaju konnego, na wielu przystankach nie można było wsiąść do wozów. Nie tylko tramwaj budził zainteresowanie, ale jego wyposażenie. Widok lamp elektrycznych nie należał do powszechnych w Krakowie. Choć niektóre bogatsze domy w mieście oraz Teatr im. Słowackiego posiadały małe elektrownie wytwarzające prąd na własne potrzeby i lampy elektryczne można było tam zobaczyć to na ulicach Krakowa w powszechnym użyciu stosowane były lampy gazowe.
Uruchomienie tramwaju elektrycznego wprowadziło Kraków do niewielkiego grona miast Austrii eksploatujących kolej elektryczną. Było nobilitacją miasta i dowodem jego szybkiego rozwoju kierowanego przez samorząd.
Zaciekawienie tramwajem, mimo początkowych obaw, nie mijało. Frekwencja pasażerów rosła z każdym miesiącem. Osiągane profity w korzystnym świetle stawiały przyszłość całego przedsięwzięcia. Duże zainteresowanie przewozami spowodowało, że w szybkim czasie rozpoczęto prace nad wdrożeniem do realizacji przyjętych zobowiązań z maja 1900 roku. Ostatecznie trzy spośród przyjętych projektów dogłębnie przeanalizowano i zatwierdzono do budowy w dniu 7 grudnia 1901 roku. W styczniu następnego roku ogłoszono, że niezbędne materiały do budowy zostały już zgromadzone, a w marcu 1902 firma Schuckert ogłosiła przetargi na roboty ziemne, układanie bruków i szyn nowych linii na ulicach Krakowa. Niemniej roboty przy budowie rozpoczęły się dopiero w czerwcu od prac przy ulicy Długiej.
W październiku 1902 roku trwały intensywne prace wykończeniowe. Powieszono nawet tablice przystankowe, a na dotychczasowych liniach prowadzono szkolenie nowych motorowych bowiem zwiększenie ilości linii wymagało zarówno zakupu dodatkowego taboru, jak i wynajęcia nowych pracowników do obsługi wozów i pasażerów.
Odbiór linii po wielokrotnych przesunięciach terminu ustalono ostatecznie na podstawie umowy na dzień 22 października 1902 roku. Wreszcie po wielu utarczkach słownych jak i technicznych, budowane linie oddano do użytku publicznego w dniu 25 października 1902 roku.